Dogen Kigen
1.1
Dogen nauczał, mówiąc: „Jeśli już musisz czuć wstyd przed ludźmi, czuj wstyd przed tymi o jasnych oczach[1]. Kiedy ja, Dogen, przebywałem w państwie Song, Czcigodny Tiantong Rujing poprosił mnie, bym został jego akolitą[2], mówiąc: „Mimo że Dogen jest cudzoziemcem, to człowiek zdolny i pojętny”. Stanowczo odmówiłem. Powód wyjaśniłem następująco: „Choć dla własnej reputacji, w moim kraju (Japonii), i dla studiowania Drogi ważne byłoby przyjęcie przeze mnie tej funkcji, mógłby pośród zgromadzenia mnichów znaleźć się ktoś posiadający wgląd, kto skrytykowałaby wyznaczenie na asystenta w wielkim gaju (klasztorze zen) cudzoziemca - gdyż mogłoby to oznaczać, że nie ma równej mi osoby w całym państwie [Song] - powinienem więc raczej czuć się zawstydzony, w obawie przed takimi słowami”. Poinformowałem o tym powodzie Czcigodnego Rujinga listownie, a on zrozumiał obawy osoby, co na względzie ma dobro państwa i wybaczywszy [mi mój wstyd przed ludźmi o jasnych oczach], nie prosił mnie już o to więcej.
Shobogenzo Zuimonki to zbiór krótkich kazań Dogena Zenji, spisanych przez Kouna Ejo, jego najbliższego ucznia, a zarazem następcę i dzierżawcę linii. Zapraszamy do zapoznania się z naukami zbioru, których polskie tłumaczenie będziemy publikować cyklicznie na stronie Engakuin (autorem tłumaczeń jest Hojun Łukasz Szpunar).
Chin. mingyan, jap. myogen. Właściwe postrzeganie zjawisk; jasne zrozumienie Prawa Buddhy. ↩︎
Chiń. shizhe, jap. jisha. Dosłownie: „ten, który usługuje”. Mnich, który jest pomocnikiem głównego kapłana. W chińskiej biurokracji monastycznej, będącej modelem dla japońskiego buddyzmu zen w średniowieczu, przełożony klasztoru posiadał pięciu pomocników: (1) mnicha odpowiedzialnego za zapalanie kadzideł i towarzyszącego głównemu kapłanowi podczas ceremonii (zapalającego kadzidła i składającego ofiary na poszczególnych ołtarzach); (2) mnicha-sekretarza, który zajmował się spisywaniem mów przełożonego i oficjalną korespondencją; (3) mnicha odpowiedzialnego za zapraszanie gości; (4) mnicha odpowiedzialnego za szaty i miski przełożonego, służącego jako jego przyboczny oraz (5) mnicha odpowiedzialnego za przyrządzanie strawy, przekąsek, herbaty i lekarstw dla przełożonego i jego gości. Mianowanie młodego mnicha akolitą to był duży krok na drodze jego kariery, gdyż oznaczało, że w przyszłości potencjalnie może on zostać dzierżawcą linii przekazu i zasiąść w urzędach monastycznych. Służenie przełożonemu było też szansą na rozwój duchowy. Obecnie w klasztorach zen soto niektóre z nazw pięciu pomocników pozostały, ale nie zawsze oznaczają pierwotne funkcje. W klasztorach zen istniała też funkcja akolity, do którego należało zajmowanie się ołtarzem Mańdziuśriego w pawilonie medytacji – utrzymywanie go czystym, składanie ofiar i kadzideł – jako część codziennej praktyki. Był akolita odpowiedzialny za układanie kwiatów, kadzideł, lampek i świec przed wizerunkami patriarchów (szczególnie Dogena i Keizana) i przeszłych przełożonych klasztoru oraz akolita towarzyszący podczas ceremonii udzielania wskazań i akolita towarzyszący nauczycielowi udzielającemu nauk. ↩︎
