Kenji Miyazawa

Z języka japońskiego przełożył – Hojun

Nie czuć trwogi przed deszczem.
Nie czuć trwogi przed wiatrem.
Mieć silne ciało, któremu nie straszny śnieg ni letni skwar.
Nie być chciwym i nigdy nie wpadać w gniew.
Na twarzy zawsze nosić cichy uśmiech.
Żyć czterema miskami brązowego ryżu, miso i odrobiną warzyw dziennie.
W każdej sytuacji, nie myśląc o sobie, troszczyć się o innych.
Patrzeć, słuchać, rozumieć i nie zapominać.
Mieszkać w chatce krytej strzechą, w cieniu polnej brzozy.
Gdy na wschodzie zachoruje dziecko, zaopiekować się nim.
Gdy na zachodzie zmęczona matka dźwiga worek ryżu na plecach, wyjść jej z pomocą.
Gdy na południu ktoś umiera, uspokoić go, że nie ma się czego bać.
Gdy na północy kłócą się i sądzą, kazać im przestać, bo to nie ma sensu.
W czasie suszy zraszać ziemię łzami.
W zimne lato chodzić niespokojnie.
Nie być przez nikogo chwalonym
a wręcz przeciwnie,
przez wszystkich wokół od pomyleńców być wyzywanym,
lecz nie przejmować się tym —
— takim kimś pragnę zostać.


Kenji Miyazawa (27 sierpnia 1896 - 21 października 1933) był poetą i autorem opowiadań dla dzieci tworzącym we wczesnym okresie Showa (1926-1989) w Japonii. Znany był również jako oddany buddysta, surowy wegetarianin i aktywista społeczny. Miyazawa przyszedł na świat w prefekturze Iwate, w miejscowości Hanamaki i był najstarszym synem bogatego właściciela lombardu. Od najmłodszych już lat nie mógł pogodzić się z nierównością społeczną i różnicami pomiędzy zamożnymi rodzinami a przymierającymi głodem rolnikami. W roku 1918 ukończył Szkołę Rolnictwa i Leśnictwa. Różnice z ojcem w poglądach religijnych oraz obrzydzenie, jakie czuł w stosunku do interesów rodzinnych sprawiły, że jego dzieciństwo było pełne rozterek. W roku 1921 wyjechał do Tokio. W tej wielkomiejskiej atmosferze mieszkając u swego przyjaciela poznał m.in. dzieła poety Sakutaro Hagiwary i wkrótce sam usiadł do pióra. Po ośmiu miesiącach pobytu w stolicy zaczął tworzyć opowiadania dla dzieci. Na skutek choroby i śmierci młodszej siostry został zmuszony do powrotu do Hanamaki. Znalazł pracę jako nauczyciel agrotechnologii w lokalnym liceum. Oszczędzając jak tylko mógł na swojej i tak niewysokiej pensji udało mu się w roku 1924 opłacić wydanie swojego pierwszego zbioru opowiadań i baśni pt. Restauracja wielu zamówień oraz niewielki tomik poematów pisanych wolnym wierszem pt. Wiosna i Asiura. Mimo że żadne ze zbiorów nie było komercyjnym sukcesem, zainteresowali się jego twórczością poeci, tacy jak Kotaro Takamura oraz Shimpei Kusano, którym bardzo podobał się styl pisania Miyazawy i którzy wprowadzili go w świat literacki.

Wychowankowie Miyazawy widzieli w nim pełnego oddania, ale także nieco ekscentrycznego, nauczyciela, który zawsze obstawał za tym, by nauka odbywała się poprzez bezpośrednie doświadczanie życia. Często zabierał uczniów na spacery po górach i polach. Zachęcał ich również do tego, by pisali sztuki, w których sami mieli występować. Od roku 1926 aż do śmierci w roku 1933 Miyazawa robił wszystko, by poprawić materialne i duchowe warunki biednych rolników mieszkających w jego rodzimej prefekturze. Wprowadził nowe techniki uprawiania pola oraz nowe rodzaje nasion. Zrezygnował z nauczycielstwa w roku 1926 i założył Stowarzyszenie Rolników Rass. W domu rodzinnym, gdzie mieszkał w tamtym okresie, spotykał się z młodzieżą z pobliskich rodzin rolniczych i nauczał ich agronomii. Organizował też spektakle teatralne, pisał utwory muzyczne i angażował się w różną inną działalność społeczną. W roku 1926 nauczył się języka Esperanto i próbował tłumaczyć nań niektóre ze swoich wierszy, ale zostały one wydane dopiero dwadzieścia lat po śmierci autora. Twórczość tego okresu obnaża wrażliwość Miyazawy na kwestie rolnictwa i ludzi pracujących w polu. Liczne opowiadania dla dzieci, które napisał, choć na pierwszy rzut oka są lekkie i humorystyczne, zawierają historie z morałem. Pisał powieści oraz sztuki teatralne dla swoich uczniów i zostawił po sobie pokaźną liczbę tanka oraz wolnych wierszy, z których większość ujrzała światło dzienne po śmierci poety. Jego poezja, która została przetłumaczona na wiele języków popularna jest po dziś dzień. Niektóre z jego opowiadań dla dzieci zostały zekranizowane w formie filmów animowanych. W dziełach Miyazawy widać wpływ współczesnych trendów romantycznych i literatury proletariackiej, ale przede wszystkim, głębokie oddanie i zafascynowanie Sutrą Lotosu. Miyazawa przez wiele lat walczył z zapaleniem opłucnej i miesiącami leżał w łóżku niedołężny. Zmarł na zapalenie płuc w roku 1933.

Zapraszamy również do zapoznania się z artykułem o Kenjim Miyzawie „Long-gone writer tells it how it is” który ukazał się na łamach The Japan Times.

Ilustracja wykorzystana na stronie to „Ejiri in Suruga Province” – Katsushika Hokusai